Buscar este blog

domingo, 25 de septiembre de 2011

ÑACUÑAN:

Biodiversidad:ESPECIE-POBLACIÓN-COMUNIDAD

TODO LO QUE SE ENCUENTRA SOBRE LA TIERRA Y NO HA SIDO CREADO POR LA MANO DEL HOMBRE,  SE DENOMINA NATURALEZA.EL HOMBRE, TENIENDO EN CUENTA LAS SEMEJANZAS Y DIFERENCIAS QUE PRESENTAN LOS DIVERSOS REPRESENTANTES DE LA NATURALEZA, LO DIVIDIÓ EN REINOS, LOS CUALES INTERACTUAN ENTRE SÍ. ESTAS INTERACCIONES SON ESTUDIADAS DESDE LA BIOLOGÍA    DONDE LE PERMITE CONOCER SU NATURALEZA Y LA DE LOS ORGANISMOS QUE LO RODEAN.LOS SERES VIVOS NO VIVEN AISLADOS DE SU MEDIO AMBIENTE SI NO QUE POR EL CONTRARIO TIENE UNA ESTRECHA RELACIÓN ENTRE AMBOS, PUDIENDO ASEGURARSE QUE  SEGÚN LAS CONDICIONES DEL MEDIO SON LOS ORGANISMOS QUE EN EL RECIDEN. AMBAS PARTES SON VARIABLES, LOS ORGANISMOS SE ENCUENTRAN EN CONSTANTE EVOLUCIÓN Y EL MEDIO AMBIENTE ES CAMBIANTE. EL ESTUDIO DE LAS INTERRELACIONES ENTRE EL MEDIO AMBIENTE  FÍSICO Y LOS ORGANISMOS EN EVOLUCIÓN CORRESPONDE  A LA ECOLOGÍA (DEL GRIEGO OIKOS: CASA, LOGOS: TRATADOS). DICHA CIENCIA AYUDA A ENTENDER PORQUE LOS ANIMALES Y LAS PLANTAS VIVEN EN LUGARES DEFINIDOS Y POSEEN UNA DETERMINADA FORMA DE VIDA. EL CONOCIMIENTO DE ESTA CIENCIA NOS PERMITE CONSERVAR RACIONALMENTE NUESTROS RECURSOS NATURALES USANDOLOS ADECUADAMENTE. PARA ELLO ES NECESARIO TENER EN CLARO ALGUNOS CONCEPTOS QUE NOS AYUDAN A COMPRENDER EL MEDIO AMBIENTE COMO UN SISTEMA DINÁMICO, ABIERTO Y COMPLEJO...LAS ESPECIE SON  UN GRUPO DE POBLACIONES NATURALES CUYOS MIEMBROS PUEDEN CRUZARSE ENTRE SÍ, PERO NO PUEDEN HACERLO -O AL MENOS NO LO HACEN HABITUALMENTE- CON LOS MIEMBROS DE POBLACIONES PERTENECIENTES A OTRAS ESPECIES. EN ESTE CONCEPTO, EL AISLAMIENTO EN LA REPRODUCCIÓN RESPECTO DE OTRAS ESPECIES ES CENTRAL. 
EN TÉRMINOS DE LA GENÉTICA DE POBLACIONES, LOS MIEMBROS DE UNA ESPECIE COMPARTEN UN RESERVORIO GÉNICO COMÚN QUE ESTÁ SEPARADO EFECTIVAMENTE DE LOS DE OTRAS ESPECIES. LA CLAVE PARA MANTENER LA INTEGRIDAD DEL RESERVORIO GÉNICO ES EL ESTABLECIMIENTO DE UNA O VARIAS BARRERAS BIOLÓGICAS QUE ASEGUREN EL AISLAMIENTO GENÉTICO.
EN CUANTO A LAS POBLACIONES, SE INICIA CON LA PRESENCIA, EN UNA ZONA DETERMINADA, DE ORGANISMOS QUE SE APAREAN ENTRE SÍ; POR EJEMPLO LOS MIEMBROS DE UNA ESPECIE DE PEZ QUE VIVEN EN UN LAGO. 
UNA POBLACIÓN DADA SUELE ESTAR  AISLADA  DE OTROS EJEMPLARES DE SU ESPECIE, EN MAYOR O MENOR GRADO, BIEN POR MOTIVOS GEOGRÁFICOS O POR DIFERENCIAS ANATÓMICAS Y DE CONDUCTA. SIN EMBARGO, LA FRONTERA PUEDE SER VAGA; POR EJEMPLO, UN PEZ DE UN LAGO SE PUEDE APAREAR CON OTRO QUE VIVE EN AGUAS FLUVIALES COMUNICADAS. A PESAR DE ESTO, UNA POBLACIÓN ES UNA UNIDAD DE ESTUDIO QUE RESULTA MUY ÚTIL AUNQUE, A VECES, SEA UN TANTO ARTIFICIAL.
LAS POBLACIONES SON ANALIZADAS MEDIANTE PARÁMETROS COMO LA VARIABILIDAD, LA DENSIDAD Y LA ESTABILIDAD, TENIENDO EN CUENTA LOS PROCESOS AMBIENTALES Y LAS CIRCUNSTANCIAS QUE INFLUYEN EN DICHOS PARÁMETROS. ENTRE LAS CARACTERÍSTICAS DETERMINANTES DE UNA POBLACIÓN SE ENCUENTRAN: LAS TASAS DE NATALIDAD Y MORTANDAD, LA DISTRIBUCIÓN POR EDADES Y SEXOS, CONDUCTAS DE COMPETITIVIDAD Y COOPERACIÓN, RELACIONES INTERESPECÍFICAS COMO LA DE DEPREDADOR-PRESA O LA DE PARÁSITO-HUÉSPED, PROVISIÓN DE ALIMENTO Y OTRAS CONSIDERACIONES AMBIENTALES Y PAUTAS MIGRATORIAS. LA BIOLOGÍA DE POBLACIONES INTENTA  DESARROLLAR  MODELOS  MATEMÁTICOS  PARA EL ANÁLISIS DE UNA POBLACIÓN O DE UN GRUPO, INCORPORANDO EL MAYOR NÚMERO POSIBLE DE VARIABLES Y PARÁMETROS. ESTOS MODELOS PERMITEN PREDECIR CUALES SERÁN LOS EFECTOS QUE PRODUCIRÁ, SOBRE EL CONJUNTO DE LA POBLACIÓN, UN CAMBIO EN ALGUNA DE LAS VARIABLES.
AUNQUE CADA POBLACIÓN ES ÚNICA, SE PUEDEN DESCRIBIR CARACTERÍSTICAS GENERALES. EL AISLAMIENTO DE UNA POBLACIÓN PUEDE PROVOCAR EL DESARROLLO DE UN RASGO ÚTIL PROPIO EN LA MISMA, ESTE HECHO CONDUCE AL CONCEPTO DE SELECCIÓN NATURAL. SI EL AISLAMIENTO PERSISTE A LARGO PLAZO, LA SELECCIÓN NATURAL Y LA DERIVA GENÉTICA (INTRODUCCIÓN DE MUTACIONES FORTUITAS) PUEDEN LLEVAR A LA APARICIÓN DE UNA NUEVA ESPECIE A PARTIR DE LA ORIGINAL. LOS MIEMBROS DE ESTA NUEVA ESPECIE YA NO PUEDEN APAREARSE CON LOS DE LA ESPECIE DE LA CUAL DERIVAN.
OTRA CARACTERÍSTICA DE UNA POBLACIÓN ES LA CAPACIDAD DE CARGA DEL ENTORNO, QUE ES EL PROMEDIO MÁS ALTO DE INDIVIDUOS QUE PUEDE ALCANZAR UNA POBLACIÓN EN UN LUGAR DETERMINADO. LA VARIACIÓN DE ESTE PARÁMETRO PROVOCA CAMBIOS EN LA POBLACIÓN, DE IGUAL MODO, LOS CAMBIOS QUE SE PRODUCEN EN LA POBLACIÓN Y EN EL MEDIO LE AFECTAN. ESTE MECANISMO CONSTITUYE OTRA IMPORTANTE CARACTERÍSTICA QUE ES LA DINÁMICA DE POBLACIONES. LOS CAMBIOS A LARGO PLAZO EN UNA POBLACIÓN PUEDEN DESEMBOCAR EN LA EXTINCIÓN DE LA MISMA O EN EL DESPLAZAMIENTO DE ÉSTA POR OTRA MEJOR  ADAPTADA  O EN EL TRASLADO DE LA MISMA A OTRO MEDIO. POR ÚLTIMO, LAS POBLACIONES TIENEN TENDENCIA A LA DISPERSIÓN, ES DECIR, A OCUPAR ZONAS CONTIGUAS CON MENOR DENSIDAD DE INDIVIDUOS. ESTA DINÁMICA ES VENTAJOSA TANTO PARA LOS MIEMBROS QUE PERMANECEN EN EL TERRITORIO HABITUAL, COMO PARA LOS QUE OCUPAN NUEVAS ZONAS, PORQUE EN AMBOS CASOS, AUMENTAN LOS RECURSOS ALIMENTICIOS.
EL ESTUDIO DE LA DINÁMICA Y GENÉTICA DE POBLACIONES (EFECTOS DE LA HERENCIA Y LA EVOLUCIÓN SOBRE LAS POBLACIONES) ES IMPORTANTE COMO PASO PREVIO A CUALQUIER INTERVENCIÓN HUMANA EN EL MEDIO, DESDE LA MEJORA DE COSECHAS HASTA EL CONTROL DE PARÁSITOS Y DEPREDADORES. TODO ESTO, A SU VEZ, INFLUYE EN LAS POBLACIONES HUMANAS MISMAS, EN SUS TASAS DE POBLACIÓN Y DE CRECIMIENTO.
DEBEMOS TENER CLARO QUE ES UNA COMUNIDAD; TÉRMINO BIOLÓGICO QUE HACE REFERENCIA A LOS SERES VIVOS PRESENTES EN UN ECOSISTEMA. PODRÍA DEFINIRSE COMO EL CONJUNTO DE POBLACIONES BIOLÓGICAS QUE COMPARTEN UN ÁREA DETERMINADA Y COINCIDEN EN EL TIEMPO. POR EJEMPLO, LOS FÓSILES QUE APARECIERAN EN UN ECOSISTEMA NO FORMARÍAN PARTE DE SU COMUNIDAD SINO QUE SERÍAN HABITANTES DE UNA COMUNIDAD PASADA, UNA PALEOCOMUNIDAD. UNA COMUNIDAD PUEDE SER DEFINIDA A CUALQUIER NIVEL TAXONÓMICO O FUNCIONAL Y ESCALA GEOGRÁFICA. DE IGUAL MODO PODEMOS HABLAR DE LA COMUNIDAD DE MICROORGANISMOS DEL INTESTINO DE UN HERBÍVORO, DE LA DE MAMÍFEROS MARINOS DEL OCÉANO ATLÁNTICO O DE LA DE DEPREDADORES DE LAS SABANAS DE ÁFRICA ORIENTAL.
A GRAN ESCALA GEOGRÁFICA EL PRINCIPAL FACTOR QUE DETERMINA EL TIPO DE COMUNIDADES ES EL CLIMA, MIENTRAS QUE A MENOR ESCALA RESULTA MÁS DIFÍCIL ENCONTRAR  CUÁL O CUÁLES SON LOS FACTORES QUE EXPLICARÍAN LOS AGRUPAMIENTOS DE ESPECIES.ASI QUEDA POR DEFINIR AL INDIVIDUO; (DEL LATÍN IN-DIVIDUUS, ‘NO DIVIDIDO’), CADA SER CONCRETO, INDIVISIBLE EN SÍ Y SEPARADO DE LOS DEMÁS. EL INDIVIDUO ES EL SER ÚNICO EN LA PARTICULARIDAD DE SU EXISTIR.
AMBIENTES ACUÁTICOSLA VIDA APARECIÓ  EN LAS AGUAS, MUCHO TIEMPO DESPUÉS DE LA APARICIÓN DE LA VIDA, ALGUNOS SERES VIVOS, COMO ANIMALES Y PLANTAS CONSIGUIERON LIBERARSE DEL MEDIO ACUÁTICO  Y COMENZARON  A CONQUISTAR LA TIERRA. SIN EMBARGO, LA MAYOR CANTIDAD DE FORMAS DE VIDA SE ENCUENTRA TODAVÍA EN LAS AGUAS MARINAS. EN CUANTO A LA PRODUCCIÓN DE LOS AMBIENTES ACUÁTICO  COMPARADO CON LOS TERRESTRE ES MUY BAJA Y LOS CICLOS DE LA MATERIA TRANSCURREN A UNA VELOCIDAD MUY LENTA Y EL RETORNO DE LOS NUTRIENTES A LAS CAPAS PRODUCTORAS, UNA VEZ QUE HAN SEDIMENTADO, EN EL FONDO DEPENDE DE LOS FACTORES EXTERNOS (DIFERENCIAS DE TEMPERATURA, CORRIENTE DE AGUA, TURBULENCIA, ETC.)ESTOS  AMBIENTES ACUÁTICO ESTÁN FORMADOS POR DOS PARTES: EL AGUA, LOS  GASES Y SALES DISUELTAS EN EL AGUA. EN EL AGUA ESTÁN DISUELTOS TODOS LO GASES QUE CONSTITUYEN EL AIRE.LOS GASES MAS IMPORTANTES DESDE EL PUNTO DE VISTA BIOLÓGICO SON EL DIÓXIDO DE CARBONO Y OXIGENO SE LO CONSIDERA EL FACTOR LIMITANTE  O NO ESTO DEPENDE  DE LAS NECESIDADES METABÓLICAS CONCRETAS DE CADA ESPECIES .ASÍ LAS CARACTERÍSTICAS DE LOS ORGANISMOS  CON MOVILIDAD ESCAZA, SON ADAPTACIONES   A CONCENTRACIONES  BAJAS DE OXIGENO. TAMBIÉN EL AGUA CONTIENE UNA CANTIDAD VARIADA DE SALES DISUELTAS. LA CANTIDAD, EN GRAMOS, DE SALES QUE CONTIENE UN LITRO DE AGUA SE DENOMINA SALINIDAD.  EN CUANTO A LA DIVISIÓN  DE LOS AMBIENTES ACUÁTICO  SE DIFERENCIAN:·         AMBIENTES MARINOS: POR EJEMPLO LOS MARES Y OCÉANOS.·         AMBIENTES CONTINENTALES: POR EJEMPLO LAGOS, RÍOS Y LAGUNAS. ESTOS AMBIENTES CONTINENTALES SON LLAMADOS TAMBIÉN  “DULCEACUÍCOLAS”, PUEDEN SER DE AGUA DULCE O SALADA. ESTÁN FORMADOS POR CUERPOS DE AGUA MUY VARIADA, A LOS CUALES SE LOS A DIVIDIDO EN:·         AMBIENTES DE AGUAS ESTANCADAS, TRANQUILAS O LENTICOS: COMO LOS LAGOS, LAGUNAS, PANTANOS Y CHARCOS.·         AMBIENTES DE AGUAS CORRIENTES O LOTICOS: TALES COMO ARROYOS, RÍOS VERTIENTES Y ACEQUIAS.
 AMBIENTES TERRESTRES:DESPUÉS DE LARGOS PROCESOS DE ADAPTACIÓN, LOS ORGANISMO ABANDONARON EL MEDIO ACUÁTICO Y CONQUISTARON  EL TERRESTRE   TUVIERON QUE DESARROLLAR NUEVAS ESTRUCTURAS QUE  LES PERMITIRÁN  ENFRENTAR LAS EXIGENCIAS  DEL NUEVO AMBIENTE. LA  FORMACIÓN DE ESAS NUEVAS ESTRUCTURAS SE HIZO  EN FORMA LENTA  Y POR ETAPAS. A LA CAPACIDAD  DE LAS PLANTAS Y ANIMALES PARA SOBREVIVIR  EN UN NUEVO AMBIENTE  SE LA DENOMINA “ADAPTACIÓN”, DANDO LUGAR A FORMAS DE VIDA MUCHO MAS VARIADAS Y PRODUCTIVAS QUE LAS DEL MEDIO ACUÁTICO. LAS CARACTERÍSTICAS GENERALES DE LOS ECOSISTEMAS TERRESTRES: OFRECEN UNA AMPLIA GAMA DE CONDICIONES AMBIENTALES DIFERENTES, CON CAMBIO TE TEMPERATURA MAS BRUSCOS  Y CON DIFERENTES GRADOS DE HUMEDAD. POR OTRA PARTE  LA PRODUCCIÓN PRIMARIA  DEPENDE EN SU MAYOR PARTE DE LOS VEGETALES SUPERIORES DE ESTRUCTURA COMPLEJA Y CON UNA PORCIÓN MUY ELEVADA DE MATERIALES POCO DIGERIBLES POR LOS ORGANISMOS HERBÍVOROS. PREDOMINAN LOS PRODUCTORES PRIMEROS EN LAS CAPAS ALTAS Y CON DOMINIO DE PRODUCTORES SECUNDARIOS Y DESCOMPONEDORES EN LAS CAPAS BAJAS. ESTO PERMITE QUE LA TRANSFERENCIA DE ENERGÍA SEA MAS FLUIDA QUE EN LOS ECOSISTEMAS ACUÁTICO.LA TEMPERATURA Y LAS PRECIPITACIONES TIENEN CONSECUENCIAS INMEDIATAS PARA LOS ORGANISMOS TERRESTRES. LA COMPOSICIÓN DE LOS MINERALES DE LA SUPERFICIE TERRESTRE ES UN FACTOR FUNDAMENTAL EN EL CRECIMIENTO DE LAS PLANTAS Y DE OTROS ORGANISMOS VIVOS Y LAS CADENAS DE MONTAÑAS DE LOS CONTINENTES DETERMINAN EN GRAN MEDIDA LA DISTRIBUCIÓN DE LAS PRECIPITACIONES.
ECOSISTEMA: SISTEMA DINÁMICO RELATIVAMENTE AUTÓNOMO FORMADO POR UNA COMUNIDAD NATURAL Y SU MEDIO AMBIENTE FÍSICO. EL CONCEPTO, QUE EMPEZÓ A DESARROLLARSE EN LAS DÉCADAS DE 1920 Y 1930, TIENE EN CUENTA LAS COMPLEJAS INTERACCIONES ENTRE LOS ORGANISMOS —PLANTAS, ANIMALES, BACTERIAS, ALGAS, PROTOZOOS Y HONGOS, ENTRE OTROS— QUE FORMAN LA COMUNIDAD Y LOS FLUJOS DE ENERGÍA Y MATERIALES QUE LA ATRAVIESAN.HAY MUCHAS FORMAS DE CLASIFICAR ECOSISTEMAS, Y EL PROPIO TÉRMINO SE HA UTILIZADO EN CONTEXTOS DISTINTOS. PUEDEN DESCRIBIRSE COMO ECOSISTEMAS ZONAS TAN REDUCIDAS COMO LOS CHARCOS DE MAREA DE LAS ROCAS Y TAN EXTENSAS COMO UN BOSQUE COMPLETO. PERO, EN GENERAL, NO ES POSIBLE DETERMINAR CON EXACTITUD DÓNDE TERMINA UN ECOSISTEMA Y EMPIEZA OTRO. LA IDEA DE ECOSISTEMAS CLARAMENTE SEPARABLES ES, POR TANTO, ARTIFICIOSA.
HÁBITAT: EN ECOLOGÍA, LUGAR CONCRETO O SITIO FÍSICO DONDE VIVE UN ORGANISMO (ANIMAL O PLANTA), A MENUDO CARACTERIZADO POR UNA FORMA VEGETAL O POR UNA PECULIARIDAD FÍSICA DOMINANTE (UN HÁBITAT DE LAGUNAS O UN HÁBITAT DE BOSQUE). PUEDE REFERIRSE A UN ÁREA TAN GRANDE COMO UN OCÉANO O UN DESIERTO, O A UNA TAN PEQUEÑA COMO UNA ROCA O UN TRONCO CAÍDO DE UN ÁRBOL. DE MANERA GENERAL, LOS HÁBITATS PUEDEN DIVIDIRSE EN TERRESTRES Y ACUÁTICOS Y EN CADA UNO DE ELLOS SE PUEDEN ESTABLECER, A SU VEZ, MULTITUD DE SUBDIVISIONES: ASÍ, EN EL HÁBITAT ACUÁTICO SE PUEDE DISTINGUIR ENTRE HÁBITATS DULCEACUÍCOLAS Y HÁBITATS MARINOS, Y DENTRO DE ESTOS ÚLTIMOS ENTRE LITORALES, BENTÓNICOS Y PELÁGICOS. INDEPENDIENTEMENTE DE SU EXTENSIÓN, EL HÁBITAT ES UN ÁREA O REGIÓN BIEN DELIMITADA FÍSICAMENTE. EN UN HÁBITAT CONCRETO, COMO UN PEQUEÑO LAGO, UN ARRECIFE DE CORAL O LA CABECERA DE UN RÍO, PUEDEN VIVIR VARIOS ANIMALES Y PLANTAS.

EL NICHO ECOLÓGICO ES UN CONCEPTO QUE ABARCA NO SÓLO EL ESPACIO FÍSICO QUE OCUPA UNA ESPECIE, SINO TAMBIÉN SU PAPEL O FUNCIÓN EN EL SISTEMA ECOLÓGICO O ECOSISTEMA. EL NICHO ECOLÓGICO HACE REFERENCIA A TODAS LAS CONDICIONES AMBIENTALES QUE UNA ESPECIE NECESITA PARA SOBREVIVIR; NO SÓLO A LOS FACTORES FÍSICOS Y QUÍMICOS, COMO LA TEMPERATURA, LA LUZ O LA HUMEDAD, SINO TAMBIÉN, POR EJEMPLO, AL TIPO DE ALIMENTACIÓN O A LA RELACIÓN CON OTRAS ESPECIES. POR TANTO, DENTRO DE CADA HÁBITAT, LOS ORGANISMOS OCUPAN NICHOS DISTINTOS. IGUALMENTE, PUEDE HABER 2 ESPECIES QUE OCUPEN NICHOS ECOLÓGICOS SIMILARES EN DISTINTOS LUGARES GEOGRÁFICOS.
UNA DE LAS GRANDES INQUIETUDES DE CUALQUIER ESPECIE ES ELCALENTAMIENTO GLOBAL, TAMBIÉN CONOCIDO COMO CAMBIO CLIMÁTICO, ES UN FENÓMENO QUE PREOCUPA CADA VEZ MÁS AL MUNDO, YA QUE SU AVANCE ESTA MODIFICANDO CADA UNO DE LOS ASPECTOS NATURALES DEL PLANETA TIERRA, CON NEFASTAS CONSECUENCIAS A CORTO Y LARGO PLAZO.
PARA EXPLICARLO DE MANERA SIMPLE, SE TRATA DEL CRECIENTE AUMENTO DE LA TEMPERATURA TERRESTRE A CAUSA DE LA EXCESIVA LIBERACIÓN DE DIÓXIDO DE CARBONO Y OTROS GASES QUE ACTÚAN ATRAPANDO EL CALOR DE LA ATMOSFERA.
DE ESTA MANERA, CON CADA EMISIÓN SE VA FORMANDO UNA GRUESACAPA DE GASES QUE ATRAPA EL CALOR DEL SOL DIRECCIONÁNDOLO DIRECTAMENTE SOBRE LA SUPERFICIE TERRESTRE. AÑO TRAS AÑOS LAS ACTIVIDADES HUMANAS QUE GENERAN ESTOS GASES AUMENTAN, HACIENDO AUMENTAR EN EL PROCESO EL CALENTAMIENTO DEL PLANETA.
LOS GASES QUE OCASIONAN ESTE FENÓMENO, TIENEN LUGAR CUANDO SE QUEMA EL COMBUSTIBLE FÓSIL DE LOS AUTOMÓVILES, LAS FÁBRICAS, LAS PLANTAS DE ENERGÍA, ETC.…LA POCA DEFENSA DEL PLANETA SE OCASIONA A SU VEZ POR LA PERDIDA DE BOSQUES, AGRICULTURA Y LA CRECIENTE DEFORESTACIÓN, CAUSAS QUE SE CONOCEN COMO ANTROPOLÓGICAS. TAMBIÉN SE EVIDENCIAN  VARIABLES NATURALES, COMO LA TEMPERATURA, LOS VIENTOS, LA LLUVIA ETC. QUE CONTRIBUYEN AL CAMBIO CLIMÁTICO. LAS CAUSAS ANTROPOLÓGICAS Y NATURALES SE COMPLEMENTAN
BIODIVERSIDAD:EL CONCEPTO DE BIODIVERSIDAD SE REFIERE A TODA LA VARIEDAD DE VIDA REPRESENTADA POR GENES, ESPECIES Y ECOSISTEMAS, ES RESULTADO DEL PROCESO DE LA EVOLUCIÓN Y DE LA RELACIONES ENTRE CADA UNO DE LOS COMPONENTES QUE LA CONSTITUYEN; ES DECIR, LAS ESPECIES ESTÁN ÍNTIMA Y MÚLTI RELACIONADA UNAS CON OTRAS Y CON LAS PARTES NO VIVAS QUE FORMAN LOS ECOSISTEMAS, Y ES NECESARIA PARA LA SALUD BIOLÓGICA DE LA TIERRA, PORQUE HACE QUE LOS ECOSISTEMAS SEAN MÁS ELÁSTICOS. ESTO SE DEBE A QUE, COMO EN EL PLANETA EXISTE UN EQUILIBRIO DINÁMICO, UNA COMUNIDAD DIVERSA A NIVEL DE GENES, ESPECIES Y ECOSISTEMAS ES MUCHO MÁS FUERTE Y SOPORTA MEJOR LAS PERTURBACIONES.DIVERSIDAD GENÉTICALA DIVERSIDAD GENÉTICA ES LA VARIACIÓN DE LOS GENES DENTRO DE LAS ESPECIES E INCLUYE POBLACIONES DETERMINADAS DE LA MISMA ESPECIE (COMO LOS MILES DE VARIEDADES TRADICIONALES DE MAÍZ) O LA VARIACIÓN GENÉTICA DE UNA POBLACIÓN. LAS DIFERENCIAS QUE EXISTEN ENTRE LOS INDIVIDUOS SE DEBEN A LAS VARIACIONES DEL MATERIAL GENÉTICO QUE POSEEN Y QUE PASA DE GENERACIÓN EN GENERACIÓN Y A LAS VARIACIONES QUE CADA INDIVIDUO PRESENTA, OCASIONADAS POR EL AMBIENTE. ES LA VARIACIÓN HEREDABLE LA BASE DE LA EVOLUCIÓN Y DE LA SELECCIÓN NATURAL, POR LO QUE CONSTITUYE LA BASE DE TODA LA BIODIVERSIDAD QUE EXISTE EN LA TIERRA.DIVERSIDAD DE ESPECIESLA DIVERSIDAD DE ESPECIES ES LA VARIEDAD DE ESPECIES EXISTENTES EN UNA DETERMINADA REGIÓN Y EXISTE DIVERSOS MÉTODOS PARA MEDIRLA.  SE PUEDE DETERMINA CO ESTOS  QUÉ TAN ESTRECHA ES LA RELACIÓN EXISTENTE ENTRE UNAS ESPECIES Y OTRAS. POR EJEMPLO, EN UN LUGAR DONDE EXISTAN DOS ESPECIES DE AVES Y UNA DE ANFIBIO TIENE MAYOR DIVERSIDAD TAXONÓMICA QUE UN LUGAR DONDE HABITEN TRES ESPECIES DE AVES Y NINGUNA DE ANFIBIO.DIVERSIDAD DE ECOSISTEMASLA DIVERSIDAD DE ECOSISTEMAS SE DEBE A LAS DIFERENTES CONDICIONES CLIMÁTICAS Y GEOGRÁFICAS QUE OCURREN EN CADA LUGAR.LOS LÍMITES DE LOS ECOSISTEMAS GENERALMENTE NO SE ENCUENTRAN BIEN DELIMITADOS, SON IMPORTANTES, LA CONSTITUCIÓN DE EDADES DE LAS POBLACIONES, LA VARIACIÓN DE LA COMPOSICIÓN Y LA ESTRUCTURA DE LAS COMUNIDADES A TRAVÉS DEL TIEMPO Y SITUACIONES TALES COMO EL PARASITISMO, LA DEPREDACIÓN Y EL MUTUALISMO.ASIMISMO, LA BIODIVERSIDAD DE UN ECOSISTEMA PUEDE EVALUARSE EN FUNCIÓN DE SU RENDIMIENTO (CANTIDAD DE BIOMASA QUE LLEGA A PRODUCIR), QUE SE NO SE REFIERE NECESARIAMENTE A QUE POSEA UNA GRAN ABUNDANCIA DE ESPECIES, SINO QUE EL EQUILIBRIO DEL ECOSISTEMA SEA ELÁSTICO. ES IMPORTANTE MENCIONAR QUE LAS ZONAS EN DONDE LAS CONDICIONES GEOCLIMÁTICAS SON RIGUROSAS Y VARIABLES DURANTE EL AÑO, COMO EN LAS REGIONES FRÍAS, LA BIODIVERSIDAD ES POCA; MIENTRAS QUE ES MÁS ABUNDANTE EN LAS REGIONES CON CONDICIONES UNIFORMES Y RELATIVAMENTE CONSTANTES, COMO EN LOS ECOSISTEMAS TROPICALES. DE HECHO, LAS SELVAS TROPICALES ALBERGAN APROXIMADAMENTE LA MITAD DE LAS ESPECIES DEL MUNDO, QUE EN SU MAYORÍA SON INSECTOS.
PERDIDA DE LA BIODIVERSIDADNUESTRO PLANETA SE ENFRENTA A UNA ACELERADA DESAPARICIÓN DE SUS ECOSISTEMAS Y A LA IRREVERSIBLE PÉRDIDA DE SU VALIOSA BIODIVERSIDAD. POR DIVERSIDAD ENTENDEMOS LA AMPLIA VARIEDAD DE SERES VIVOS –PLANTAS, ANIMALES Y MICROORGANISMOS- QUE VIVEN SOBRE LA TIERRA Y LOS ECOSISTEMAS EN LOS QUE HABITAN. EL SER HUMANO, AL IGUAL QUE EL RESTO DE LOS SERES VIVOS, FORMA PARTE DE ESTE SISTEMA Y TAMBIÉN DEPENDE DE ÉL. ADEMÁS, LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA INCLUYE LAS DIFERENCIAS GENÉTICAS DENTRO DE CADA ESPECIE Y LA VARIEDAD DE ECOSISTEMAS.TODA ESTA DIVERSIDAD BIOLÓGICA PROVEE AL SER HUMANO DE RECURSOS BIOLÓGICOS. ÉSTOS HAN SERVIDO DE BASE A LAS CIVILIZACIONES, PUES POR MEDIO DE LOS RECURSOS BIOLÓGICOS SE HAN DESARROLLADO LABORES TAN DIVERSAS COMO LA AGRICULTURA, LA INDUSTRIA FARMACÉUTICA, LA INDUSTRIA DE PULPA Y PAPEL, LA HORTICULTURA, LA CONSTRUCCIÓN O EL TRATAMIENTO DE DESECHOS. LA PÉRDIDA DE LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA AMENAZA LOS SUMINISTROS DE ALIMENTOS, LAS POSIBILIDADES DE RECREO Y TURISMO Y LAS FUENTES DE MADERA, MEDICAMENTOS Y ENERGÍA. ADEMÁS, INTERFIERE NEGATIVAMENTE CON LAS FUNCIONES ECOLÓGICAS ESENCIALES.LAS INTERACCIONES ENTRE LOS DIVERSOS COMPONENTES DE LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA ES LO QUE PERMITE QUE EL PLANETA PUEDA ESTAR HABITADO POR TODAS LAS ESPECIES, INCLUIDOS LOS SERES HUMANOS, YA QUE GRACIAS A ELLA SE DAN PROCESOS TALES COMO, LA PURIFICACIÓN DEL AIRE Y DEL AGUA Y LA DESTOXIFICACIÓN Y DESCOMPOSICIÓN DE LOS DESECHOS, LA ESTABILIZACIÓN Y MODERACIÓN DEL CLIMA DE LA TIERRA, LA MODERACIÓN DE LAS INUNDACIONES, SEQUÍAS, TEMPERATURAS EXTREMAS Y FUERZA DEL VIENTO, LA GENERACIÓN Y RENOVACIÓN DE LA FERTILIDAD DEL SUELO, INCLUIDO EL CICLO DE LOS NUTRIENTES, LA POLINIZACIÓN DE LAS PLANTAS, ETC.LA FORMA MÁS VISIBLE DE ESTE DAÑO ECOLÓGICO ES LA EXTINCIÓN DE ANIMALES TALES COMO LOS PANDAS, LOS TIGRES, LOS ELEFANTES Y LAS BALLENAS, DEBIDA A LA DESTRUCCIÓN DE SU HÁBITAT Y A LA CACERÍA O CAPTURA EXCESIVA. SIN EMBARGO, OTRAS ESPECIES MENOS LLAMATIVAS PERO IGUAL DE IMPORTANTES TAMBIÉN SE ENCUENTRAN EN PELIGRO. COMO EJEMPLO, PODEMOS MENCIONAR A LA AMPLIA GAMA DE INSECTOS QUE AYUDAN A LA POLINIZACIÓN DE LAS PLANTAS.SI BIEN LA PÉRDIDA DE ESPECIES LLAMA NUESTRA ATENCIÓN, LA AMENAZA MÁS GRAVE A LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA ES LA FRAGMENTACIÓN, DEGRADACIÓN Y LA PÉRDIDA DIRECTA DE LOS BOSQUES, HUMEDALES, ARRECIFES DE CORAL Y OTROS ECOSISTEMAS. TODAS ESTAS CUESTIONES SON AGUDIZADAS POR LOS CAMBIOS ATMOSFÉRICOS Y CLIMÁTICOS QUE OCURREN DE MANERA GLOBAL Y QUE AFECTAN DIRECTAMENTE A LOS HÁBITATS Y A LOS SERES QUE LAS HABITAN. TODO ELLO DESESTABILIZA LOS ECOSISTEMAS Y DEBILITA SU CAPACIDAD PARA HACER FRENTE A LOS MISMOS DESASTRES NATURALES.LA RIQUEZA Y LA DIVERSIDAD DE LA FLORA, LA FAUNA Y LOS ECOSISTEMAS, QUE SON FUENTES DE VIDA PARA EL SER HUMANO Y LAS BASES DEL DESARROLLO SOSTENIBLE, SE ENCUENTRAN EN UN GRAVE PELIGRO. LA CRECIENTE DESERTIFICACIÓN A NIVEL GLOBAL CONDUCE A LA PÉRDIDA DE LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA. ÚLTIMAMENTE HAN DESAPARECIDO UNAS OCHOCIENTAS ESPECIES Y ONCE MIL ESTÁN AMENAZADAS. ES FÁCIL COMPRENDER QUE CON ESTA PÉRDIDA INCESANTE DE RECURSOS ESTÁ EN RIESGO LA SEGURIDAD ALIMENTARIA. LA PÉRDIDA DE LA DIVERSIDAD BIOLÓGICA CON FRECUENCIA REDUCE LA PRODUCTIVIDAD DE LOS ECOSISTEMAS, Y DE ESTA MANERA DISMINUYE LA POSIBILIDAD DE OBTENER DIVERSOS BIENES DE LA NATURALEZA, Y DE LA QUE EL SER HUMANO CONSTANTEMENTE SE BENEFICIA.CADA AÑO DESAPARECEN MILES DE MILLONES DE TONELADAS DE TIERRA FÉRTIL. EL PROCESO DE DEGRADACIÓN DE LOS SUELOS, SU MAL USO Y UTILIZACIÓN, LOS INSOSTENIBLES MODELOS DE CONSUMO Y LA SOBREEXPLOTACIÓN DE LOS RECURSOS NATURALES, JUNTO A LAS GUERRAS Y LOS DESASTRES, SON ELEMENTOS QUE AGRAVAN LA HAMBRUNA DE MÁS DE MIL MILLONES DE PERSONAS.
 CAUSAS QUE PROVOQUEN LA PÉRDIDA DE BIODIVERSIDAD •           LA ELIMINACIÓN DE SERES VIVOS AL SOBREEXPLOTAR LOS RECURSOS NATURALES (PESCA, CAZA, AGRICULTURA INTENSIVA, SOBREPASTOREO…).•           LA ELIMINACIÓN DE LOS HÁBITATS NATURALES DE CIERTAS ESPECIES POR URBANISMO O CONSTRUCCIÓN DE CARRETERAS.•           LA DESTRUCCIÓN DE LOS RECURSOS AL FABRICAR OBJETOS COMO PAPEL, HERRAMIENTAS, MATERIALES DE CONSTRUCCIÓN…•           LA CONTAMINACIÓN DE LOS HÁBITATS Y LOS RECURSOS ALIMENTARIOS DE SERES VIVOS CON FERTILIZANTES, PESTICIDAS, EMISIONES Y VERTIDOS TÓXICOS QUE ALTERAN SUS PROCESOS REPRODUCTIVOS.•           LA INTRODUCCIÓN DE ESPECIES EN HÁBITATS NUEVOS, QUE PROVOCA UN DESEQUILIBRIO ENTRE LAS ESPECIES.•           EL CAMBIO CLIMÁTICO.•           LA REPOBLACIÓN FORESTAL CON MONOCULTIVOS DE RÁPIDO CRECIMIENTO.                  ¿QUÉ CONSECUENCIAS TRAE?•           TAL VEZ SEA BUENO REPETIR QUE LA BIODIVERSIDAD ES MUY IMPORTANTE PARA LA SUPERVIVENCIA DE LA VIDA EN EL PLANETA. GRACIAS A ESTA INMENSA Y MARAVILLOSA DIVERSIDAD LA VIDA SIGUE ENCONTRANDO UN CAMINO FRENTE A LOS CAMBIOS QUE OCURREN EN EL AMBIENTE.•           NO ES NADA FÁCIL CALCULAR CUALES SERÍAN LAS CONSECUENCIAS DE CONTINUAR DESTRUYENDO NUESTRAS ESPECIES Y ECOSISTEMAS PERO HAY ALGUNAS COSAS DE LAS CUALES PODEMOS ESTAR SEGUROS.•           LAS PLAGAS QUE ATACAN A LOS CULTIVOS DESARROLLARÁN RESISTENCIAS A LOS MÉTODOS DE CONTROL QUE LA HUMANIDAD USA ACTUALMENTE PARA COMBATIRLAS. HOY, CUANDO ALGO ASÍ OCURRE, LOS CIENTÍFICOS RECURREN A LA VIDA SILVESTRE DE NUESTRO PLANETA PARA ENCONTRAR SOLUCIONES QUE LES PERMITAN PROTEGER LAS PLANTAS. SI NO FUERA POR LA BIODIVERSIDAD PROBABLEMENTE NO TENDRÍAMOS LA OPORTUNIDAD DE RECURRIR A ESTOS “REMEDIOS” QUE NOS BRINDA LA NATURALEZA Y, POR ENDE, NO PODRÍAMOS DEFENDER NUESTROS CULTIVOS, QUE SON LA BASE ALIMENTARIA DE GRAN PARTE DE LA POBLACIÓN MUNDIAL.•           POR OTRO LADO, LA BIODIVERSIDAD GUARDA AÚN MUCHOS SECRETOS QUE PUEDEN AYUDAR A LA HUMANIDAD. POR EJEMPLO, GRAN PARTE DE LOS REMEDIOS QUE TOMAMOS PROVIENEN DE ESPECIES DE PLANTAS Y ANIMALES SILVESTRES. HAY QUIENES DICEN QUE LA CURA A ENFERMEDADES TERRIBLES QUE SUFRE EL HOMBRE, COMO EL SIDA O EL CÁNCER, PUEDE ENCONTRARSE EN LAS SELVAS O BOSQUES MÁS DESCONOCIDOS.•           LA BIODIVERSIDAD ES IMPORTANTE PORQUE, COMO YA SABEMOS, TODOS LOS ORGANISMOS VIVOS NECESITAN DE LOS DEMÁS PARA SOBREVIVIR, PERO TAMBIÉN EL SUELO, EL AGUA Y EL AIRE DEPENDEN DE LA VIDA DEL PLANETA. ES IMPORTANTE QUE SEPAMOS QUE NO PODEMOS DESTRUIR LAS PLANTAS Y ANIMALES Y PRETENDER TENER UN AMBIENTE SANO Y EQUILIBRADO. ¡¡¡ES IMPOSIBLE!!!
•           POR ÚLTIMO ESTÁ EL HOMBRE, QUE NO SÓLO UTILIZA LA BIODIVERSIDAD SINO QUE TAMBIÉN LA DISFRUTA. LA NATURALEZA NO ESTÁ AHÍ ÚNICAMENTE PARA DARNOS LAS COSAS QUE NECESITAMOS PARA VIVIR, SINO QUE TAMBIÉN NOS BRINDA LA POSIBILIDAD DE SENTIRNOS BIEN CON NOSOTROS MISMOS Y CON NUESTRO ENTORNO. Sería espantoso pensar en       un planeta sin vida o, lo que es    igual, en el que los animales sean siempre los mismos.

miércoles, 8 de junio de 2011

RESERVA DE ÑACUÑÁN

 Reserva de la Biósfera de Ñacuñán
La Reserva Ñacuñán está localizada a 180 kilómetros al Sureste de la Ciudad de Mendoza, en el departamento de Santa Rosa. Protege unas 12600 hectáreas de bosque nativo de algarrobo y fue declarada reserva en 1961, quedando incorporada a la red mundial de reservas de la Biosfera (UNESCO) en 1986. Su nombre deriva de la lengua pehuenche Neyku-ñan nombre del último cacique de Malargüe, aliado de San Martín, que significa águila blanca, nombre con que la gente de campo refiere al aguilucho común.
La región que comprende a la reserva se sitúa en la Travesía (llanura) de Tunuyán dentro de la provincia fitogeográfica del Monte con muchos elementos chaqueños. Esta área protegida es visitada por un gran número de científicos que realizan investigaciones sobre la flora, la fauna, el clima, los suelos.
Por esta razón, se cuenta con una estación biológica y una estación metereológica que registra datos de lluvias, temperaturas y vientos permanentemente. Es interesante destacar que Ñacuñán fue la primer área protegida de la provinca de Mendoza, la que es actualmente administrada por el Instituto Argentino de Investigaciones de Zonas Aridas.
El objeto de creación de la reserva lo constituye el bosque de algarrobo que se halla en recuperación luego de una tala indiscriminada desde principios de siglo hasta 1937. Este árbol era utilizado para la extracción de leña y carbón que abastecía el ferrocarril y la ciudad. Luego se sumó la ganadería que constituyó otro impacto sobre el ecosistema.

El ecosistema de los bosques de algarrobo.
La vegetación crece sobre suelos arenosos y arcillosos lo que determina dos comunidades bien diferentes: los algarrobales y los jarillales respectivamente. La primera comunidad toma su nombre por la abundancia de algarrobo acompañado por chañares en el estrato arbóreo. El estrato arbustivo está dominado por jarilla, llaullines, verbena áspera, zampa, piquillín y atamisqui. El estrato herbáceo está compuesto en su mayoría por numerosas especies de pastos. Los jarillales propiamente dichos son más pobres en el número de especies aunque a veces poseen un pastizal muy denso de pasto de hoja.
La fauna es muy rica destacándose una gran diversidad de aves. La abundancia de algarrobos determina que exista un gran número de especies por cuanto provee refugios, sitios de nidificación y alimentación. Habitan el gallito copetón, la monterita de collar, el yal carbonero (especie endémica del Monte Central), tres especies de pájaros carpinteros, picapalos, sietecuchillos, diuca, chingolos, calandritas, canasteros. Entre los mamíferos, los más abundantes son los cuises, piches y los ratones de campo. Otros herbívoros son las vizcacha, la mara y el tuco-tuco. Se encuentran zorros grises, hurones, zorrinos, gatos monteses y del pajonal.

miércoles, 1 de junio de 2011

FAUNA EN MENDOZA

La fauna de Mendoza es tan variada como su clima y geografía. Y se distribuye de acuerdo a cada una de sus regiones características.

La alta montaña 
Se inicia a los 3,000 metros sobre el nivel del mar y llega hasta lo 4,500. Su fauna es muy poca debido a la escasez de alimentos y las temperaturas extremas que provocan tormentas de nieve y grandes ventiscas. Sólo una ave destaca en esta zona el cóndor. Y apenas dos mamíferos merodean la región, el guanaco y el puma.

La montaña
A menos de 3,000 sobre el nivel del mar, el territorio empieza a ser más amigable y se convierte en refugio de muchas especies, que encuentran más alimentos.

Aves.- Es común ver a los patos de montaña como al cortacorriente y al crestón. En las cumbres sobrevuelan cernícalos, el búho virginiano y el águila mora. Un poco fuera de su hábitat, todavía se puede ver al cóndor.

Mamíferos.- Dos variedades de quirópteros, el murciélago común y el Orejudo Chico vuelan en manadas al atardecer. Por su parte roedores como los ratones, cuises y liebres europeas corren nerviosos ante la presencia humana. Dos depredadores y zorro colorado y el puma acechan por la zona, mientras que los guanacos son cada vez menos visibles
VERSION EN INGLES
ARGENTINA
Introducción
Naturaleza
Antártida
Buenos Aires
Córdoba
Corrientes
Chubut
El Chaco
Entre Ríos
Formosa
Iguazú
Jujuy
La Pampa
La Rioja
Mendoza
Misiones
Neuquén
Río Negro
Salta
San Luis
Tierra del Fuego
 
Reptiles.- La serpiente yarará ñata y la culebra ratonera comparten el territorio con el pequeño lagarto de cola espinuda.

Zona pre-serrana 
Comparte especies que habitan la zona del monte. Por ejemplo, aquí se puede ver aves como el ñandú común y el águila mora. Entre los mamíferos podemos contar con felinos como el puma y el gato montés, mustélidos como el zorrino.

El monte
Se ubica en el oriente mendocino, y contiene zonas de medanos que favorecen la aparición de bosques de algarrobo y chañarales.
Aves.- Existen dos variedades de perdices: chica y la de monte. Las familias de aves rapaces son: el cernícalo y el aguilucho. Por esta zona todavía se puede ver ñandúes y martinetas, así como chimangos y caranchos. Mamíferos.- No hay mucha variedad de gran fauna, aunque pueden verse zorros grises y gatos monteses y en los atardeceres algunos murciélagos. Reptiles.- Boas vizcacheras, lagartijas, lagartos verdes son los principales reptiles.

Región de la Payunia
En este paisaje árido, modelado por la actividad volcánica con vegetación adaptada a la falta de agua, las especies características son:
Aves.- Ñandú petiso o choique, jote cabeza negra, chimango, águila mora, aguilucho, martineta, chorlo cabezón, chingolo y calandria.
Mamíferos.- Marmotas, piches patagónicos, liebres y conejos europeos, maras, vizcachas, chinchillones, cuises, tunduques, guanacos, pumas, zorrinos patagónicos o chiñes y zorros grises.
Reptiles.- La yarará nata, la culebra ratonera, el matuasto y la lagartija.
Anfibios.- Los más comunes son el sapo y la ranita andinos.

Región de ambientes acuáticos
Gracias a contar con una gran variedad de lagunas, como las de Llancanelo, Laguna Blanca, Los Álamos, La salinilla, y esteros como el de Atuel y pantanos como el de San Miguel y Salado, la zona tiene un gran variedad ornitológica. Flamencos y cisnes conviven con maces, garzas y gallaretas. Las familias palmípedas se agrupan en Patos Overos, Patos Zambullidores, Patos Capuchino. Entre los mamíferos se encuentra el coipo o nutria.



FLORA EN MENDOZA

Zona cordiIlerana 
Al borde de los arroyos de montaña existen unos pequeños oasis llamados vegas, lugares privilegiados donde crecen gran variedad de plantas acuáticas que resisten el inclemente frío de altura. Un poco más arriba, por encima de los 2,800 metros sobre el nivel del mar, los pastos duros resisten las nevadas, las sequías y los vientos de la zona. Subiendo y ya por encima de los 3,900 metros de altitud, hay poquísima vegetación, la que finalmente desaparece para dar paso a las nieves permanentes.

Zona de los valles
En los valles la vegetación esta principalmente compuesta de arbustos de chañares, breas y retamas. Aunque es una zona árida se han creado bosques de algarrobo los mismos que permiten el mantenimiento de una fauna asociada.

Meseta de la Payunia
Payunia es una meseta volcánica, que tiene una flora similar a la de la Patagonia. Aquí crece el solum, un arbusto resistente a la sequía y al frío.

Las salinas
En estos terrenos tienen alta concentración de salinidad, principalmente los ubicados en el noreste de la provincia. Aquí sólo crecen pastos duros adaptados a estas condiciones.

El bosque seco
En la planicie oriental de Mendoza, se ubica un bosque seco compuesto principalmente por algarrobos, que crecen a pesar de la aridez del terreno. Los quebrachos, chañares y jarillas, completan el paisaje de especies xerófilas de la zona. 
        ESTRATO HERBÁCEO
        1- Trichloris crinita: Especie correspondiente a la familia botánica de las Gramíneas, muy importante desde el punto de vista forrajero por su preferencia y calidad para el consumo animal. Se la conoce con el nombre común de "Pasto de hoja"o "Plumerito" y es una de las forrajeras nativas más destacadas dentro del pastizal natural de la provincia de Mendoza.
        2- Aristida mendocina: Especie correspondiente a la familia botánica de las Gramineas. Es también una forrajera típica del pastizal natural de la provincia de Mendoza. Su nombre común es "Flechilla crespa" y es consumida por los animales domésticos y la fauna nativa, aunque su valor forrajero es inferior al "Plumerito" se destaca por su rusticidad y por ser consumida principalmente en invierno cuando la oferta forrajera declina sensiblemente.
        3- Aristida adsencionis: Especie correspondiente a la familia botánica de las Gramineas. Su nombre común es "Flechilla". Es una especie anual de escaso valor forrajero presente en el pastizal natural de la provincia de Mendoza. Su aprovechamiento por los animales es escaso y cuando su presencia es abundante indica algún disturbio como por ejemplo sobrepastoreo.
        4- Digitaria californica: Especie perteneciente a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Pasto Plateado". Es una especie perenne de buen valor forrajero típica del pastizal natural de la provincia de Mendoza. Tiene buena preferencia animal y buena rusticidad.
        5- Pappophorum caespitosum: Especie perteneciente a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Pasto amargo" o "Pasto de hoja". Es una especie muy valiosa en el pastizal natural mendocino, muy apetecida por el ganado doméstico de muy buen valor forrajero y nutritivo. Posee una elevada rusticidad y tolerancia a la sequía.
        wpe6.jpg (8328 bytes)
        Cortadera
        6- Cortaderia selloana: Especie correspondiente a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Cortadera". Es una especie común en toda la provincia, constituyendo a veces extensas comunidades llamados cortaderales, indicando frecuentemente sitios húmedos, principalmente presencia cercana de la napa freática. El nombre vulgar se ha dado a la planta porque sus hojas de márgenes finísimamente aserrados producen heridas desde leves hasta profundas cuando no se tiene cuidado al manipularlas. Su valor forrajero es escaso por la característica de las hojas mencionada aunque suelen utilizarse sus rebrotes tiernos principalmente luego de ser quemada la planta, manejo que se hace comúnmente donde su presencia es importante.
        7- Stipa sp.: Dentro de este grupo se engloban una serie de especies correspondientes a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Coiron". No son utilizados por los animales dado que son extremadamente fibrosos y ásperos, por lo que su uso como forrajeras es muy limitado.
        8- Sporobolus rigens: Especie perteneciente a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Junquillo". Es una especie que es utilizada en pequeña proporción por el ganado dado que es extremadamente dura, salvo cuando el rebrote es tierno que suele ser consumida por los equinos.
        9- Distichlis spicata: Especie perteneciente a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Pasto salado". Es una especie frecuente en casi toda la provincia preferentemente en lugares salados y húmedos ya que es altamente tolerante a la salinidad de los suelos. Es una especie de aceptable valor forrajero ya que es consumida por el ganado doméstico aunque al tener porte achaparrado la oferta de forraje es escasa.
        10- Typha dominguensis: Especie perteneciente a la familia botánica de las Tifáceas. Su nombre común es "Totora". Es una especie frecuente en la provincia, sobretodo en ambientes húmedos, alrededor de ríos y lagunas. Constituye un recurso natural renovable muy importante para Mendoza, ya que se usa en la atadura de los sarmientos de viñedos y parrales, después de podados, consumiendo anualmente un respetable tonelaje de hojas de esta especie para tales fines. A pesar de la gran explotación que actualmente se hace de los totorales, todavía subsisten zonas de buena producción. Esta especie se multiplica intensamente por semillas, que disemina el viento gracias a su pequeño tamaño y abundantes pelos, que actúan de manera de vilano para su transporte. El desecamiento paulatino de zonas palustres para su utilización agrícola, la disminución o desecación de arroyos, etc., configura una amenaza en potencia para el futuro de esta especie. No es utilizable como forrajera por los animales domésticos.
        11- Phragmites australis: Especie perteneciente a la familia botánica de las Gramíneas. Su nombre común es "Carrizo". Es una especie típica de ambientes húmedos, que se utiliza en el campo principalmente para la construcción de viviendas en cuyos muros y techos se usa, constituyendo lo que se conoce como "quincha". También se lo utiliza como abrigo de almacigueras para protección de heladas. No es utilizable como forrajera por los animales domésticos.
      1. Estrato arbustivo:
      2. 1- Acantholippia seriphioides: Especie perteneciente a la familia botánica de las Verbenaceas. Su nombre común es "Tomillo". Es una especie utlizada para consumo humano en forma de infusión por sus propiedades medicinales. Es escasamente utilizada como forraje por los animales domésticos.
        2- Junellia seriphioides: Especie perteneciente a la familia botánica de las Verbenaceas. Su nombre común es "Tomillo macho"o "Tomillo espinudo". Forma comunidades extensas dominando o deprimiendo el resto de la vegetación principalmente la herbácea. El ganado doméstico prácticamente no la consume.
        3- Psila spartioides: Especie correspondiente a la familia botánica de las Compuestas. Su nombre común es "Pichana". Su uso como forrajera es nulo ya que sus ramas, sobretodo las más jóvenes, son fuertemente aromáticas y la sustancia que origina el olor actúa como repelente de los animales porque le da un fuerte gusto amargo por lo que su palatabilidad es muy baja.
        4- Fabiana denudata: Especie perteneciente a la familia botánica de las Solanaceas. Se la conoce con el nombre vulgar de "Pichanilla". Es muy parecida a la especie descripta anteriormente y tampoco tiene valor como forrajera ya que sus ramas amarillentas y tortouosas presentan alta concentración de una resina que le confiere sabor amargo por lo que los animales la rechazan.
        5- Chuquiraga erinacea: Especie correspondiente a la familia botánica de las Compuestas. Es de porte subarbustivo y su nombre vulgar el "Chirriadera"o "Ardegras". Su valor como forrajera es nulo y su nombre común alude sin duda a la facilidad con que la planta, aún verde, arde como grasa, chisporroteando.
        6- Cyclolepis genistioides: Especie perteneciente a la familia botánica de las Compuestas. Su nombre común es "Monte Azul" o "Palo azul". Es una especie que suele encontrársela en suelos salinos y es utilizada con cierta intensidad por el ganado doméstico que ramonea, principalmente, sus ramas tiernas.
        7- Neosparton aphyllum: Especie perteneciente a la familia botánica de las Verbenaceas. Su nombre común es "Retamilla". Es una especie común en los campos de secano de casi toda la provincia de Mendoza, pero sin valor forrajero, ya que los animales domésticos prácticamente no la utilizan como alimento.
        8- Hyalis argentea: Especie perteneciente a la familia botánica de las Compuestas. Su nombre común es "Olivillo"o "Blanquilla". Es común en Mendoza en pampas medanosas donde forma comunidades extensas denominadas "blanquillales". Tiene escaso valor como forraje para los animales domésticos, ya que excepcionalmente la consumen.
        9- Atriplex lampa: Especie perteneciente a la familia botánica de las Quenopodiaceas. Su nombre común es "Zampa". Es una planta muy común en la provincia de Mendoza, donde forma extensas comunidades, principalmente en suelo algo salinos. Es utilizada por el ganado doméstico, principalmente el bovino y caprino, que la consumen en el invierno ya que es fuente interesante de material verde en una época en que la presencia de material verde es escasa en nuestro pastizal natural.
        10- Atriplex undulata: Especie perteneciente a la familia botánica de las Quenopodiaceas. Su nombre común es "Zampa crespa". A diferencia de la anterior es comida en menor medida por el ganado doméstico ya que tiene elevada concentración de sales y resinas en sus hojas por lo que es poco utilizada como forraje. Es más común en suelos con alto contenido salino ya que presenta una elevada tolerancia a la salinidad de los suelos.
        11- Tessaria absinthioides: Especie perteneciente a la familia botánica de las Compuestas. Su nombre común es "Pájaro bobo". Su valor forrajero es nulo ya que no la consumen los animales domésticos. Es común encontrarla en suelos húmedos y salinos ya que presenta tolerancia a la salinidad de los suelos.
        12- Allenrolfoea vaginata: Especie perteneciente a la familia botánica de las Quenoodiaceas. Su nombre común es "Jume". Es originaria exclusivamente de la Argentina donde vive en suelos salados desde Salta hasta La Pampa. Es una especie halófila, tolerante a altas concentraciones de sales en el suelo. No tiene valor como forrajera pero si se utilizaban sus cenizas para el lavado de ropa en casas del campo.
        13- Suaeda divaricata: Especie perteneciente a la familia botánica de las Quenopodiaceas. Su nombre común es "Vidriera". Es una especie halófila, típica de suelos salados ya que tolera altas concentraciones de sales en el suelo, formado a veces extensas comunidades. No tiene valor como forrajera.
        14- Lycium tenuispinosum: Especie perteneciente a la familia botánica de las Solanaceas. Su nombre común es "Llaullín espinudo". Es una especie típica de nuestro pastizal natural aunque no es utilizada como alimento por los animales domésticos. Es una planta leñosa con ramas espinescentes lo que representa una barrera para usarla como forraje.
        15- Prosopis alpataco: Especie perteneciente a la familia botánica de las Leguminosas. Su nombre común es "Alpataco". Es una especie muy común en nuestro pastizal natural, que salvo raras ocasiones no es consumida por el ganado doméstico, por lo que su valor como forrajera es escaso. Posee un sistema radicular extremadamente desarrollado por lo que es muy laborioso extraerlo cuando se quiere sistematizar tierras para cultivo.
        NITIDA.jpg (150460 bytes)
        Jarilla
        16- Larrea divaricata: Especie perteneciente a la familia botánica de las Zigofilaceas. Su nombre común es "Jarilla". Es una especie muy conspicua en nuestro pastizal natural con una extensa distribución que va desde Salta en el norte hasta Chubut en el sur. No es consumida por el ganado doméstico por lo que su valor forrajero es nulo, pero cumple un rol muy importante como protector del ambiente contra la erosión.
        17- Larrea cuneifolia: Especie perteneciente a la familia botánica de las Zigofiláceas. Su nombre común es "Jarilla". Al igual que la anterior no es consumida por el ganado doméstico por lo que su valor forrajero es nulo, pero cumple un rol muy importante como protector del ambiente contra la erosión.
      3. Estrato arbóreo:
        wpe7.jpg (13542 bytes)
        Chañar
1- Geoffroea decorticans: Especie perteneciente a la familia botánica de las Leguminosas. Su nombre común es "Chañar". Tiene porte arbustivo o arbóreo llegando a alcanzar 4 5 metros de altura. Tiene valor como forrajero, principalmente por los frutos que son consumidos profusamente por el ganado doméstico y por la fauna silvestre. Su madera se utiliza en la construcción de viviendas rústicas en el campo, como combustible y como postes y varillas para alambrados, siendo este último el principal motivo que ha acarreado su intensa explotación.
2- Tamarix gallica: Especie perteneciente a la familia botánica de las Tamaricaceas. Su nombre común es "Tamarindo"o "Tamarisco". Es típicamente un pequeño árbol, que puede alcanzar, ocacionalmente, hasta 10 metros de altura. No tiene valor como forrajera, ya que no es consumida por el ganado doméstico, pero es utilizada en Argentina para fijar dunas o forestar suelos salinos o salitrosos.
3- Prosopis flexuosa: Especie perteneciente a la familia botánica de las leguminosas. Su nombre común es algarrobo dulce. Es un árbol de 2 a 8 metros de alto, con ramas arqueadas, hojas caducas, espinas geminadas fuertes largas. Su madera fue muy utilizada para usos agrícolas, por su gran durabilidad.
VOLVER


Aves

Nombre Común
Nombre Científico
Calandria
(Mimus patagonicus)
Hornero
(Furnarius rufus)
Perdiz montaraz
(Nothoprocta cinerascens)
Martineta copetona común
(Eudromia elegans elegans)
Biguá negro
(Phalacrocorax olivaceus)
Garza Mora
(Ardea cocoi)
Garza blanca
(Egretta alba)
Pato silbón
(Dendrocygna bicolor)
Pato zambullidor chico
(Oxyura australis vittata)
Pato cortacorriente
(Merganetta armata)
Pato overo
(Ana sibilatrix)
Aguilucho común
(Buteo polysoma)
Chimango
(Milvago chimango)
Carancho
(Polyborus plancus)
Halconcito gris
(Zpiziapteryx circumcinctus)
Cernícalo
(Falco sparverius)
Gavilán ceniciento
(Circus cinereus)
Nombre Común
Nombre Científico
Gallareta de escudete amarillo
(Fulica leucoptera)
Gallareta de escudete rojo
(Fulica rufifrons)
Gallito de agua
(Jacana spinosa jacana)
Paloma turca
(Columba picazuro picazuro)
Paloma Torcaza o mediana
(Zenaida auriculata auriculata)
Tortolita
(Columbina picui)
Loro barranquero del sur
(Cyanoliseus patagonus patagonus)
Catita común
(Myiopsitta monachus)
Catita serrana verde
(Psilopsiagon rubiurostris)
Lechuzón del campo
(Asio flammeus suinala)
Lechucita de las vizcacheras
(Athene cuniccularia)
Lechucita común
(Otus choliba choliba)
Buho
(Búho virginianus ñacurutú)
Ataja camino, dormilón cola larga
(Hydropsalis brasiliana furcifera)
Carpintero real
(Colaptes melanochloros)
Carpintero común chico
(Picoides mixtus)
Caminera común
(Geositta cunicularia)
Benteveo común
(Pitangus sulphuratus bolivianus)
Cachalote pardo
(Pseudoseisura gutturalis)
Viudita común
(Knipolegus aterrimus)
Brasita de fuego
(Pyrocephalus rubinus)
Siete colores
(Tachuris rubrigastra)
Ratona común
(Troglodytes aedon)
Diuca común
(Diuca diuca)
Siete cuchillos
(Saltator aurantiirostris)
Jilgero
(Sycalis auriventris)
Zorzal Negro
(Tordus chiguanco anthrasimus)
Tordo común
(Nolothwus bonariensis bonariensis)
Gorrión
(Passus domisticus)
Cardenal
(Paroaria conorata)
Cabecita negra
(Carduelis spp.)
Loica común
(Sturnella loyca)
Macá común
(Podiceps rolland chilensis)
Badurria
(Theristicus caudatus caudatus)
Pato de río
(Anas bahamensis rubrirostris).
Jote
(Cathartes aura jota).
Aguila de la flecha
(Harpyhaliaetus coronatus coronatus).
Tagua
(Fulica armillata).
Chorlito
(Charadrius falklandicus).
Chorlito pampa , Pachurrón
(Oreopholus ruficollis).
Becacina
(Gallinago paraguaiae paraguaiae).
Urraca
(Guira guira).
Vencejo
(Apus andecolus andecolus).
Picaflor
(Sephanoides galeritus).
Picaflor zumbón
(Sapho sparganura sapho).
Martín pescador
(Chloroceryle americana mathewsii).
Ñandú
(Rhea Americana)
Tijereta
(Leptasthenura fuliginiceps paranensis).
Coludo de la patagonia
(Asthenes patagónica).
Coludo austral
(Asthenes modesta australis).
Tontito
(Muscisaxicola maculirostris maculirostris).
Cachudita
(Anaeretes parulus patagonicus).
Golondrina
(Notiochelidon cyanoleuca patagónica).
Loyca, pecho colorado
(Pezites militaris militaris).
Corbatita gris
(Catamenta analis analis).
Chingolo de la sierra, Yal
(Phrygilus fruticeti fruticeti).
Chingolo
(Zonothichia capensis australis).
Monterita de collar
(Poospiza torquata).
Monteria canela
(Poospiza ornata).
Tero-tero
(Belonopterus cayennensis)
Coludito cola negra
(Leptosthenura aegithaloides).
wpeA.jpg (7360 bytes)
Catita común
wpeE.jpg (16877 bytes)
Tero-tero
wpeD.jpg (17321 bytes)
Martineta copetona común
wpeC.jpg (8745 bytes)

wpeB.jpg (5179 bytes)
Ñandú
JOTECN02.jpg (116981 bytes)
Jote















































VOLVER



Mamíferos

Nombre Común
Nombre Científico
Comadreja overa
(Didelphis albiventris)
Murciélago común
(Myotis levis)
Quirquincho chico o piche común
(Chaetophractus vellerosus)
Peludo o quirquincho grande
(Chaeetophractus villosus)
Piche
(Zaedyus pichiy)
Pichiciego
(Chamyphorus truncatus).
Liebre europea
(Lepus europaeus)
Cuis mediano
(Galea mustedoides)
Cuis chico
(Microcavia australis)
Vizcacha
(Lagostomus maximus)
Tunduque o tuco-tuco
(Ctenomys mendocinus)
Zorrino común
(Conepatus chinga)
Hurón menor
(Galictis cuja)
Gato montés
(Oncifelis geoffroyi)
Gato del pajonal
(Oncifelis colocolo)
Zorro gris
(Pseudolopex griseus)
Ratón de campo
(Akodon longipilis)
Laucha colilarga bayo
(Eligmodontia tipus)
Pericote común
(Graomys griseoflavus)
Pericote panza gris
(Phyllotis darwini)
Coipo o nutria
(Myocastor coypus)
Jabalí europeo
(Sus Scrofa)
wpe18.jpg (42534 bytes)
Coipo o nutria
wpe10.jpg (8216 bytes)
Comadreja overa
wpeF.jpg (23922 bytes)
Piche






VOLVER


Saurios
Nombre Común
Nombre Científico
Lagartijas
(Liolaemus: darwini, uspallatensis)
Lagartijas
(Liolaemus: austromendocinus)
Lagarto cola espinuda
(Phymaturus flagellifer)
Matuasto del palo
(Leiosaurus paronae)
Matuasto
(Leiosaurus belli)
Iguana
(Tupinambis rufescens).
Tortuga de tierra(Geochelone Chilensis)
wpe11.jpg (20923 bytes)
Tortuga de tierra
wpe12.jpg (11705 bytes)
Iguana

VEGETACIÓN....



COJIN.jpg (53070 bytes)
El desarrollo de plantas en cojines es una de las características de la vegetación cordillerana
Las diferencias estacionales de precipitaciones y temperaturas condicionadas por la altitud de la zona tienen su correlato en las comunidades vegetales de la región. Así es que vemos un cambio en las proporciones de las provincias fitogeográficas representadas a lo largo del valle del Atuel (Bocher et. al 1972). A esto Roig (1972) lo incluye dentro de las formaciones diversas de montañas podríamos discriminarlo de acuerdo a los niveles altitudinales, así es que desde unos 1500 m.s.n.m. de altura hasta los 2300 m.s.n.m. tenemos una mayor proporción de elementos botánicos pertenecientes a la "Provincia Patagónica" que hasta los 1800 m.s.n.m. se mezclan con elementos de la "Provincia del Monte", y desde los 2300 m.s.n.m. hasta los 3800 m.s.n.m. predominan los elementos de la "Provincia Altoandina" (Bocher et. al 1972) .
LEÑAMARI.jpg (47995 bytes)
Adesmia subterranea se desarrolla hasta más de 3.000 metros de altitud. Su característica es que extiende sus tallos debajo de la tierra, como una adaptación al clima extremo.
Los crianceros la llaman "la leña" debido a que es el único combustible que se consigue a grandes alturas
En la provincia Altoandina tenemos Adesmia abobata, yaretas o plantas en  cojín como Mulinum crasifolium y Adesmia subterránea otras especies en almohadas Oxalis bryoides, Verbena minutiflora, Azorella mucamentacea. En la provincia Patagónica Adesnia pinifolia, hay coirales de Stipa tenuissina y Stipa speciosa, Stipa chrysofila. En la provincia del Monte hay Larrea divaricata (500-1800 mts) Prosopis alpataco (500-1850) Chuquiraga erinacea (550- 1650 mts), Stipa tenius (500-1800), Adesmia poligaloides (1000-1600) (Roig 1972; Bochert et al 1972).
FAUNA
Zoogeográficamente, la región está comprendida casi en su totalidad por lo que Roig denomina "Fauna de montaña" aunque el este de la región está incluido dentro de los que denominan "Fauna de la estepa patagónica". El sector que comprende al cordón del límite está comprendido dentro de la región zoogeográfica de "Fauna de las Grandes Alturas". La fauna de montaña y de las grandes alturas está incluida dentro de la "Provincia Andina" (desde 2300 hasta donde desaparece la vegetación - 400 m.s.n.m.). Los pastizales de altura constituidos principalmente por arbustos aplanados son el refugio de una gran cantidad de especies de la fauna Andina. Entre las aves se puede mencionar a Attagis gally y los géneros de Geossitta y Cynclodes entre los 2300 y 400 m es posible encontrar al ratón Akodón andinus y Phyllotis darwini. Entre los lagartos el más común es el Liolaemus fitgeraldi.
MATUAST1.jpg (58901 bytes)
Uno de los lagartos más comunes en la montaña del sur de Mendoza
Entre los grandes mamíferos se encuentran el guanaco, el puma y el zorro culpeo. El tucotuco (Ctenomis mendocinus). El Chinchilón (Lagidium viscaccia), Microcabia australis, Octomys mimax. Son muy raros los edentados Zaediyus pichi y Chaetopractus villosus.
Entre las aves se puede mencionar al ñandú petiso (Pterocnemia pennata) y algunas perdices como la Nothoprocta penclandí, el cóndor, el águila de la sierra (Geranoaetus melanoeucus). En la provincia patagónica garza mora (Ardea cocoi), flamenco (Phoenicopterus ruber chilensis) varios patos, la gallareta (Rallus sanguinolentus) los peuquenes (Chloephaga melanoptera) (Roig 1972)
Así es que tenemos una gran diversidad florística , zoológica y climática en menos de 90 km. a lo largo del cauce del Atuel entre el Sosneado (piedemonte) y el volcán Overo. Esto genera una alta diversidad de biomas y recursos muy grandes en poco espacio y que en muchos casos son estacionalmente complementarios.
abrojo1.jpg (127047 bytes)Sosneado.jpg (36895 bytes)
LEÑAMA1.jpg (42055 bytes)
berrochile.jpg (117461 bytes)
La diversidad de la flora cordillerana, responde al ámbito donde se desarrolla.
En los lugares expuestos al viento la encontramos en forma de cojines, en sitios protegidos y húmedos, muestra diversas tonalidades, en los valles menos expuestos aparecen las formas arbustivas.